Küçük turuncu renkli, tatlı ve unsu meyvelere sahip olan iğde, tüm dünyada yaklaşık 40 türü bulunan çalı formunda bir bitkidir. Doğal yayılım alanı Avrupa, Amerika ve Asya olan iğdenin botanikteki adı eleganustur. İğde ağacının Türkiye’de doğal olarak yetişen türü E. Angustifolia’dır.
İğde nasıl bir ağaçtır?
İğde bitkisi türüne göre çalı veya ağaç formunda bir bitkidir. Kuş iğdesi olarak da bilinir. Hızlı büyüyen bir ağaçtır. Ortalama 7 metre uzunluğa erişir. Haziran ve Temmuz aylarında güzel ve keskin kokulu çiçekler açar. Sarmal dizilime sahip yaprakları, gri renkli ve tüylüdür. Çiçekleri keskin kokulu, meyveleri etli ve taş çekirdeğe sahiptir.
Türkiye’de en çok Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. Meyvesi için yetiştirildiği gibi park ve bahçe düzenlemelerinde, erozyon kontrolünde ve arı yetiştiriciliğinde de tercih edilir. Rüzgara karşı dayanıklı bir bitki olduğundan kıyı bölgelerinde de yetiştiriciliği yapılır. Bahçelerde çit bitkisi olarak kullanımı yaygındır. Başlıca türleri E. angustifolia, E. umbellata, E. pungens ve E. multiflora’dır.
İklim: Türkiye’de doğal olarak yetişen kuş iğdesi Akdeniz, Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgelerinde 2000 metre rakıma kadar yetişebilir. Karasal iklim bitkisi olan iğde, sert iklimlere ve ilkbahardaki geç donlara karşı dayanıklıdır.
Işık isteği: İğde ağacı yetiştirmek için bahçelerin güneşli ve yarı gölge alanları tercih edilmelidir. Güneşi seven bir bitki olduğundan, gölgede istenilen gelişimi gösteremez.
Toprak: İğde ağacı toprak isteği bakımından seçici değildir. Hemen hemen bütün toprak türlerinde yetiştirilebilir. Tuza ve kuraklığa karşı duyarlı değildir. Köklerinin azotu depolayabilme yeteneğinden ötürü en verimsiz topraklarda bile yetiştirilebilir. Toprak bakımından seçici olmaması nedeniyle erozyonla mücadelede kullanılabilecek bitkilerden biridir. İğde yetiştirmek için en ideal topraklar hafif kumlu ve gübreli topraklardır.
Sulama: İğde ağacı kuraklığa dayanıklı bir ağaç türüdür ve sulanmaya ihtiyaç duymaz.
Genel bakım ihtiyaçları: Çalı formunda bir bitki olan iğdenin yaz ortasında budanması gerekir.
Üretim: İğde çoğaltmak için kullanılan en yaygın yöntemler tohum, kök çeliği ve daldırma yöntemleridir. Tohumları sonbaharda ya da ilkbaharda ekilebilir.