Diğer adı olan, lipofilik ve hidrofobik vitaminler grubuna dahil olan, kanın pıhtılaşmasında görev alan, yağda çözünen, yağ dokusunda ve karaciğerde depolanan bir vitamin türüdür. İsmini Almanca’daki “Koagulation” kelimesinin baş harfinden almıştır. Türkçe’de “pıhtılaşma” anlamını taşımaktadır.
Isıya dayanıklıdır fakat k vitamini içeren besinlerin güneşten korunması gerekir.Ayrıca k vitamini suda çözünmez. İnsan vücudu K vitaminini depolayabildiği için günlük K vitamini katkısına ihtiyaç duymaz.
Phylloquinone demek yerine K2 vitamini denir. Bunların birçoğu, “izopren” denilen grupların sayısına (veya molekülün kuyruğunun ne kadar olduğu) göre sıralanır ve buna göre numaralandırılır.
Örneğin, en yaygın menaquinone formlarından biri dört izopren grubuna sahiptir, bu yüzden MK-4 (aka. M enaquinone vitamin K-4 ) denir . MK-7, biraz daha uzun bir kuyruğa sahip başka bir menaquinone ve diğer tüm menaquinonlar yaygın takviyeler değildir.
K Vitaminini kozmetik sektöründe, kılcal damar çatlamaları, varisler ve gözaltı morlukları tedavisinde kullanılmaktadır. Sebzelerin yeşil bölümleri, ıspanak, kabak, lahana, brüksel lahanası, karnabahar, marul, yeşil domates, fasulye, bezelye, yoğurt, yumurta sarısı, patates, yeşilbiber ve yeşil çay bol miktarda K Vitamini içeren gıdalardan bazılarıdır.
K vitamini başlangıçta insan beslenmelerinin gerektirdiği bir vitamin olduğu tespit edilen fillokinon adlı moleküle atıfta bulundu. K vitamini tüketmemesi, isminden de anlaşılacağı gibi, aşırı kanamaya yol açar.
Bununla birlikte, ilk keşfinden sonra (ilk Almanlar keşfetti), bu şekilde vücuda yardımcı olabilecek daha fazla molekül keşfedilmiştir. Bunların hepsi K2 vitamini olarak sınıflandırıldı, phylloquinone ilk olarak keşfedildiği zaman K1 vitamini unvanı verildi.
K1 vitamini, klasik olarak K vitamini bitki kaynaklı kaynağı olarak bilinir. Sadece bir K1 vitamini vardır ve diğer K vitamini formları için referans olarak çalışırken iyi çalışır.
K vitamininin faydaları
Kan pıhtılaşmasına yardımcı olur. Kemiklerin sağlığını korur. Kemik erimesini (osteoporoz) önler.
Postmenopozal kadınlarda veya erkeklerde vertebra ve vertebra dışı kırıkları önler. Arterlerin ve diğer yumuşak doku kalsifikasyonu önler. Karaciğer yağlanmasını ve büyümesini önler.
Prostat kanseri ve bir çok kanser riskini ortadan kaldırır. K vitamini insan bağırsağındaki yararlı bakteriler tarafından da üretilir. K vitamininin yalnızca küçük bir bölümü karaciğerde depolanır.
K Vitamini, vücut açısından yeterli olmadığı veya alınmadığı taktirde ; kanın normal pıhtılaşma özelliğinde zayıflama ve buna bağlı olarak da idrar yollarında, akciğerlerde, diş çevresinde, sindirim sisteminde ve deri yüzeyinde kanamalar oluşur. Bundan kaynaklı yaralanmadan kaynaklı oluşan kanamaların durdurulması, adet dönemlerinde fazla kanama, deri altında noktalar, basur, burun kanaması, idrarda kan fark edilmesi gibi durumlar yaşanabilir.
K Vitamini Eksikliği ve Fazlalığı
K vitamini eksikliğinde adet kanamasında artış, diş eti kanaması, burun kanaması, idrarda kan, kolay yaralanma ve morarma, kesiklerin normalden uzun kanaması gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Uzun dönemli K vitamini eksikliğinde ise kemik yoğunluğu azalır ve kemiklerde hassaslaşma durumu yaşanabilir. K vitamini eksikliğiyle bağlantılı olarak yumuşak dokularda kalsiyum birikimi artar ve damar sertliği, böbrek taşı gibi sorunlar görülebilir.
Fazla K vitamini tüketiminin ise (sentetik K vitamini dışında) herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Yapılan bir çalışmada günlük 340 mcg (günlük önerilen miktarın yaklaşık 4 katı) K vitamini alımında dahi herhangi bir toksik etki gözlemlenmemiştir.
Cilt Bakımında K Vitamini
Ciltteki temel fonksiyonunu kan pıhtılaşmasını sağlaması olarak bilinen K Vitaminini eczaneden alacağınız ampuller seyreltik olduğu için bu bakımlarda oldukça işinize yarar, bu vitaminin safını kullanmamalısınız. Bu yüzden k vitamini ampulleri daha uygundur . Cilt kızarıklıkları, hassas cilt bakımında uygun bir vitamindir.
Yağda çözülebilen bir vitamin olan K vitaminin cilt problemlerinde ampul formunun dışında k vitaminli yağ olarak kullanımı tercih etmek en doğru yöntem olacaktır.
Bilimsel olarak tam olarak kanıtlanmış olmasa da , cildin aşırı kırışmasına yol açan bir hastalık olan pseudoxanthoma elasticum hastalığına karşı yapılan araştırmalarda dermatolojik olarak k vitaminin etkili olduğu da gözlemlenmiştir.
K Vitamini Ne Yapar?
K vitamini bir grup K vitaminine bağımlı proteinle çalışır. “K vitaminine bağımlı protein”, insan vücudundaki etkilerini uygulamak için, K vitamininin bir moleküle ihtiyaç duyduğunu, yani K vitamininin proteinin işini yapması gereken bir araç olduğunu düşünen herhangi bir proteini ifade eder.
Yeterli bir K vitamini alımı ile bu proteinler insan vücudundaki gerekli işlevleri yerine getirebilirler. Yetersiz alımlarla en iyi şekilde çalışamazlar ve fazladan K vitamini takviyesi bu fonksiyonları optimize edebilir çünkü daha fazla protein kendi araçlarına sahip olur.
Birçok K vitaminine bağımlı protein vardır, ancak en önemlileri veya en çok araştırılanlar şunlardır:
- Protrombin ve buna bağlı pıhtılaşma proteinleri, bunların neden K vitaminine vitamin denir ve kan pıhtılaşması ile yardım eder.
- Yumuşak doku kalsifikasyonunu azaltan osteokalsin (arterlerin sertleşmesini önler).
- Kemik büyümesinde yardımcı olan matriks GLA proteini (aka MGP).
K vitamini ve Kardiyovasküler Hastalık
K vitamininin ana faydası, kardiyovasküler sağlığın iyileştirilmesidir.
Bazen kalsiyum kan damarlarında birikebilir, sertleşebilir ve kan akışına daha az uyum sağlayabilir. Normalde bu, kardiyak olaylarda bir artışa yol açar, ancak K vitamini bu süreci azaltabilir.
Arterler üzerindeki kalsiyum seviyeleri, kardiyovasküler hastalık nedeniyle ölüm için bağımsız bir risk faktörüdür ve hepsi genç erişkinler arasında bile ölümlere yol açar – temel olarak, aşırı arteryel kalsiyum seviyeleri, amaç, diyet veya demografik özelliklerden bağımsız olarak herkes için kötüdür.
MGP, arterlerden kalsiyumu kaldırabilen en güçlü K vitaminine bağımlı proteindir. Bununla birlikte, K vitamininin tüm ölüm nedenlerini azaltabileceği gerçeği biraz abartılı olabilir ve tek başına yeterli olmayabilir.
K Vitamini ve Kemik Sağlığı
K vitamini, uygun kemik sağlığının korunmasında D vitamini ile yüksek düzeyde sinerjiktir. Bu kısmen farklı rolleri nedeniyle olur.
Osteokalsin yoluyla K vitamini, kemik olgunlaşmasında önemli bir rol oynar – mutlaka büyüme değil, yani genel büyüklükten ziyade kemik mineral yoğunluğunda bir rol oynama olasılığı daha yüksektir. D vitamini kemik büyümesi ile yardımcı olduğundan, ikisi birbirini tamamlar.
K vitamininin kemiği güçlendirmede nasıl bir rol oynadığı göz önüne alındığında, konuyla ilgili insan çalışmalarında yansıtıldığını görüyoruz, çünkü K vitamini takviyesi yaşlılarda (düşmeler nedeniyle) daha az kırıkla ilişkilidir. Kemiklerin büyümese bile, biraz daha güçlü olabilirler.
K vitamini ve D vitamini kombinasyonunun daha iyi isabet oranına sahip olduğu görülmektedir, çünkü çalışmalarda görülen faydalar ya K vitamini ya da D’yi aşmaktadır ve daha tutarlıdır.
Öyle görünüyor ki, kemiklerinizi korumak için K vitamini kullanmak istiyorsanız, kendi başına çalışabilirken, D vitamini ile eşleştirmek en iyisi olacaktır.
Alternatif olarak, MK-4’ü kullanan yaşlı kadınlarda takviyenin sadece daha fazla kemik kaybını azaltmakla kalmayıp aynı zamanda kemik kütlesini artırabildiğini gösteren bir çalışma koleksiyonu vardır. Bu nispeten hızlı yarar, günde 40 ila 45 mg gibi yüksek dozlarda görülür. Bununla birlikte, mikrogram dozajlarının nasıl etkili olduğu göz önüne alındığında, bu oldukça yüksek bir dozdur.
K Vitamini ve Egzersiz
Daha az bilinen bir fayda, yine de ilgi çekici olanıdır – K vitamini egzersiz kapasitesine yardımcı olabilir.
Söz konusu çalışma, dört hafta boyunca 300 mg K2 almanın ve daha sonra dört hafta boyunca 150 mg’a indirmenin kardiyak çıkışı % 12 oranında arttırabildiğini gösterdi.
Kardiyak çıkış, kalbin vücut boyunca kan pompalama yeteneğidir (genellikle “litre / dakika” şeklinde ölçülür) ve artan kalp debisi ya kalbin daha güçlü veya damarların akan kanla daha fazla uyum sağlaması anlamına gelir.
K vitamininin bunu nasıl yaptığını tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak kalp dokusunun kendisini güçlendirdiği düşünülmektedir.
K Vitamini Ne Yapmıyor?
Eğer K ve D vitaminleri arasında bir fark varsa, pratik olarak, K vitamininin her derde deva olduğu iddiasıyla insanlar etrafta koşmazlar. Ne yapar, iyi yapar, ama sadece birkaç şey yapabilir. K Vitamininin yapamadığı bazı şeyler de vardır:
Sağlık için çok iyi olsa da, K vitamini birçok yol üzerinde aynı anda hareket edebilen bir ek değildir. Arteriyel kalsifikasyonu azaltabilir, ancak bununla ilgili, kolesterol etkilenmez.
K vitamininin cilt kremi içinde belirli niş rolleri vardır, ancak tüm renk bozulmasına yardımcı olabileceği fikri yanlıştır; purpura (deri kanamaları sonucu oluşan kırmızı lekeler) ile ilgili biraz yardımı olabilir.
K vitamini kilo vermenize doğrudan yardımcı olmaz. K vitamini takviyesi iştah, açlık ve gönüllü gıda alımı üzerinde hiçbir etkisi olmadığını bulundu.