Karaağaçgiller familyasından olan çitlenbiğin Latince adı celtistir. Halk arasında menengiç olarak da bilinir. Yapraklarını döken bir bitkidir. Yaklaşık olarak 70 türe sahiptir. Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde yetişebilir. Türkiye’de çitlenbiğin dört türü doğal olarak yetişir. Bu türler adi çitlenbik (Celtis australis L.), doğu çitlembiği (Celtis tournefortii Lam.), Kafkas çitlenbiği (Celtis caucasica) ve Celtis glabrata’dır. Yapısında bulunan etkin maddeler, vitamin ve mineraller nedeniyle pek çok hastalığın tedavisinde önemli bir rol oynar. Çitlenbik sağlığa oldukça faydalı bir bitkidir.
Çitlenbik Nasıl Yenir?
- Çitlenbik ağacının yaprak, meyve, tohum ve sakızları kullanılır.
- Sakız olarak kullanılan çitlenbiğin hazırlanması ise kolaydır. Bal ile macun kıvamına getirilerek kullanılır. Bu macun aç karnına bir tatlı kaşığı kadar yenildiği zaman etkilerini gösterir.
- Tohumları dövülerek bal ile macun kıvamına getirilerek yenilebilir.
- Çitlenbik çay olarak da tüketilir. Çayı yapraklarından elde edilerek yapılır.
- Çitlenbiğin tohumları ezilerek kahve olarakta tüketilir. Fakat menengiç kahvesi olarak bilinir. Hazırlanışı ise türk kahvesi gibidir. Bir kahve fincanı süt için bir kahve kaşığı menengiç kahvesi cezveye konulur. Kısık bir ateşte kaynayana kadar bekletilir. İsteğe göre şeker kullanılabilir. Ayrıca kahveynin su ile yapılması damümkündür.
- Meyvesi normal olarak yenilebilir.
- Çerez olarak tüketilebilir.
- Bahar aylarında toplanan çitlenbiğin turşusu yapılarakta yenilebilir.
- Kavurma yapılarak tüketilir.
Çitlenbik Kavurması
- Sürgünler temizlenip ayıklanır.
- Kaynayan suda haşlamaya bırakılır.
- Haşlanılan çitlenbik süzdürülür.
- Bir daha haşlama işlemi uygulanır.
- Sonrasında soğuk su ile şoklama işlemi yapılır.
- Süzdürülüp buzdolabı poşetine konulur, donması beklenir.
Hazırlanışı ise çitlembiğin oda sıcaklığına gelmesi için bir süre önceden buzluktan çıkarılır. Soğan ayıklanır ve temizlenir. İnce bir şekilde kesilir. Bir tavada yağ ısıtılır üzerine soğanlar alınır, pembeleşinceye kadar kavrulur. Soğanların üzerine çitlembiğin miktarına göre 1 ya da 2 yumurta kırılır tuz ve pul biber dökülür ve karıştırarak kavrulur. Çözülmüş çitlembiğin suyu el ile veya bir süzgeç yardımıyla süzülür ve orta büyüklükte kıyılır. Hazırlanan sosun üzerine çitlembik ilave edilir ve bir süre daha kavrulur. Kavrulan karışımın üzerine karabiber ilave edilip ocaktan alınır. Bir süre bekledikten sonra servis yapılır.