Avrupa’nın güney kesimlerine özgü bir bitki olan meyan, Akdeniz ülkeleri başta olmak üzere İran, Rusya ve ABD’de yetiştirilir. Türkiye’nin birçok bölgesinde kendiliğinden doğal olarak yetişir. Meyandan elde edilen özler; ilaçların tadını bastırmak, tütün mamullerine ve alkollü içeceklere aroma vermek için kullanılır. Sonbaharda topraktan çıkarılan kök ve rizomları temizlenip kurutulur. Köklerinden meyan balı ve meyan şurubu yapılır. Meyan şurubu Adana, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Diyarbakır ve Hatay gibi illerde serinletici bir içecek olarak tercih edilir.
Meyan kökü nasıl bir bitkidir?
Meyan bitkisinin doğal yetişme alanları dere ve nehir kenarlarındaki kumluk arazilerdir. Yüksekliği 1 metreye erişebilmekle birlikte, ortalama boyu 30 ila 60 cm arasındadır. Yaprakları 5 ila 9 parçadan oluşur ve üzeri tüylerle kaplıdır. Kışın yapraklarını döker. Haziran ve temmuz ayları arasında açan, mor renkli ve nektar bakımından zengin çiçeklere sahiptir. Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bıyam, boyam, miyan, mayan, payan, piyam, tatlı kök ve tatlı bayram gibi isimlerle de bilinir.
İklim: Ilıman ve sıcak iklimlerde yetiştirilmeye uygun bir bitkidir. Aşırı soğuklara karşı hassastır. İklimin ılıman olduğu bölgelerde mart ve nisan ayları arasında, daha sıcak bölgelerde sonbaharda ekim yapılır. Tohumların, tohum uzunluğunun 2 katı derinlikte olacak şekilde ekilmesi gerekir. Çok derine ya da çok yüzeysel yapılan ekimlerde çimlenme yeteneği azalır. Ekimden yaklaşık 3 hafta sonra ilk çıkış gözlenir. Çıkıştan önce yağışların olması, toprak yüzeyinde kaymak tabakası adı verilen bir tabaka oluşturur. Çıkışın düzenli olabilmesi için bu tabakanın dağıtılması gerekir.
Kök kalitesi ve verimi için gübreleme önemli bir işlemdir. Azotlu gübrelerden en iyi verim alınır. Ancak azot miktarının aşırı olması tavsiye edilmez. En iyi uygulama için, toprak analizinin yaptırılması tavsiye edilir.
Hasat: Meyan köklerini değerlendirebilmek için 3 ila 4 yıllık bir süre gerekir. Hasat olgunluğuna erişmiş kökler ortalama 1 metre uzunluğundadır. Ağustos ayının sonlarına doğru bitki hasat edilir. Köklerin zarar görmeden çıkarılması için hasadın dikkatli yapılması gerekir. Elde edilen kökler kurutulduktan sonra, kabuklu ya da kabuğu soyulmuş olarak değerlendirilir.
0 Comments