Vitamin eksikliği, çağımızın temel sorunlarından bir tanesi. İş hayatının yoğun temposu çoğu insanın düzgün beslenememesine neden oluyor. Vitamin ise vücudumuzda en çok eksik kalan yapıtaşı oluyor. Vitaminler aslında vücudumuzda birtakım kimyasal reaksiyonların gelişmesi için gerekli olan ufak moleküllerdir. Bu moleküllerin vücutta çok az miktarda bulunması bizim için yeterlidir. Dolayısıyla gün içinde yiyip içtiklerimize birazcık dikkat edersek, yeterli miktarda vitamini almış oluyoruz.
Vitamin Eksikliği ve Vitamin Çeşitleri
- Yağda eriyen vitaminler
- Suda eriyen vitaminler
Yağda Eriyen Vitaminler
A Vitamini, D Vitamini, E Vitamini ve K vitaminleridir. Bu yağda erir vitaminler vücudumuzda birikebilir. Bu nedenle gereğinden fazla alınmaları zararlı olabilir.
Suda Eriyen Vitaminler
B ve C vitaminleridir. Suda çözüldükleri için fazlası idrarla atılır, bu nedenle vücutta birikmesi sözkonusu değildir. O yüzden korkmaya gerek yoktur.
Retinol olarak bilinir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Karanlıkta görmeyi sağlar. Vücudumuzun bazı bölümlerinin, burun ve cilt gibi yerlerin sağlıklı kalmasını sağlar.
A Vitamini Nelerde Bulunur?
Peynir, yumurta, yağlı balıklar, süt ve süt ürünlerinde vardır. A vitamini özellikle ciğerde yoğun bulunur. Bunun yanı sıra sarı, kırmızı ve yeşil sebzelerki bunlar arasında ıspanak, havuç, mango, kayısı ve kırmızıbiber vardır. A vitamini açısından zengindir.
A Vitamini Fazla Alırsanız Ne Olur?
Bu besinleri çok tüketmek vücuttaki A vitamini deposunu arttırır ve bazı yan etkiler oluşturabilir. Bazı çalışmalar özellikle A vitamininin vücutta fazla birikmesinin kemik erimesine ve özellikle ileri yaşlarda kemik kırılmasına neden olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle haftada birden fazla ciğer yemeseniz daha iyi olaiblir. Gebelerde özellikle A vitamini fazlalığı fetüsü olumsuz etkileyebilir. O yüzden gebelerin de bu konuda dikkatli olması gerekiyor.
B Vitaminleri
B vitaminleri pek çok tipi olan vitamin tipidir. B1, B2, B3, Pantotenik asit yani B5, B6, B7, folik asit ve B12 tipleri var. Bunların da birbirinden farklı özellikleri olduğu için, her biri farklı reaksiyonlarda kullanılır.
- B1 Vitamini (Tiamin): Yediğimiz yiyeceklerin enerji salınımını arttırır ve sinir sistemimizi sağlıklı tutar. Dolayısıyla B1 vitamini eksikliği sözkonusu olduğunda, vücutta sinir hasarına bağlı birtakım tablolar ortaya çıkabilir. (ellerde uyuşma, iğnelenme, karıncalanma gibi) Özellikle sebzelerde, kuru meyvelerde, yumurtada, tam tahıllı ekmeklerde ve ciğerde bulunur. Fazla alındığında sadece idrar rengi sarıya döner, vücuttan idrarla atılır.
- B2 Vitamini (Pibovlafin): Göz, cilt ve sinirlerin sağlıklı çalışması açısından önemlidir ve yediğimiz yiyeceklerdeki enerjiyi biraz daha kolay kullanmamızı sağlar. Sütte, yumurtada ve pirinçte bulunur.
- B3 Vitamini (Niasin): Sinir sistemi ve cilt sağlığı için önemlidir. Yediğimiz yiyeceklerdeki enerjinin salınımlarını kolaylaştırır. Et, balık, buğday unu, süt ve yumurtada bulunur.
- Pantotenik Asit: Yediğimiz yiyeceklerdeki enerjinin salınımını kolaylaştırır. Tavuk, et, patates, domates, böbrek, yumurta, brokoli ve tam tahıllı yiyeceklerde bulunur.
- B6 Vitamini (Piridoksin): Yediğimiz yiyeceklerdeki karbonhidratların ve proteinlerin enerji olarak kullanılmasını kolaylaştırır. Tavuk, hindi, balık, ekmek, yumurta, sebze, soya, süt ve patateste bulunur. Fazla alındığı zaman periferik nöropatiye, yani bacaklarda ve kollarda bir his kusuruna neden olabilir, ama bunlar tekrar normale döner.
- B7 Vitamini: Yağ metabolizması için önemlidir. Bağırsakta yaşayan bakteriler tarafından sentezlenir, dışarıdan alınmaz.
- FolikAsit: Folik asit de B grubu vitaminleri arasında yer alır. Özellikle B12 vitamini ile ortak çakşır ve onun sayesinde kırmızı hücrelerimizin, yani alyuvarların sayısı sabit tutulur. Özellikle gebelerde gebeliğin 12. haftasına kadar takviyesi önerilir, çünkü fetüste merkezi sinir sitemi gelişimi sırasında oldukça önemlidir. Yetersizliği durumunda bebekte birtakım sinirsel problemler, Spina Bifida gibi omuriliği ilgilendiren birtakım hastalıklar sözkonusu olabilir. Brokoli, ciğer, ıspanak ve bezelyede bulunur.
- B12 Vitamini: Alyuvarların sentezinde önemlidir. B12 eksikliği olursa anemi ortaya çıkabilir. Folik asitle beraber kombine çalışır. Et, somon balığı, tuna, süt, balık ve yumurtada bulunur.
C Vitamini (Askorbik Asit)
En önemli görevi hücrelerin sağlıklı bir şekilde yaşamına devam etmesini sağlayarak ve aynı zamanda vücuttaki bağ dokusunu desteklemektir. C vitamini bağ dokunun sentezinde görev alır. Dolayısıyla yaraların iyileşmesinde C vitamininin görevi çok büyüktür. Portakal, kırmızı-yeşil biber, çilek, brokoli ve patateste bulunur. Fazla alındığında mide ağrısı, diyare ve gaz yapabilir.
Vücuttaki kalsiyum ve fosfatın düzgün bir şekilde kullanılmasını sağlar. Özellikle kemiklerin, dişlerin ve kasların sağlıklı olmasına yardıma olur. Eğer D vitamini eksikliği olursa, çocuklarda rikets dediğimiz kemiklerde eğrilik ve ağrı, erişkinlerde ise kemiklerin yoğunluğunda azalma sözkonusu olabilir. D vitamini aslında bizim vücudumuzda sentezlediğimiz bir vitamindir. Vücudumuz güneş ışığı gördüğü zaman D vitamini salgılamaya başlıyor.
Günde 10 dakika kadar dışarıda kalmak D vitamini sentezi için yeterlidir. Aynca yağlı balıklarda, özellikle somon ve sardalyada, kırmızı ette, karaciğerde ve yumurtada bulunur. Bir yaşm altmda olan ve emen çocukların takviye alması önerilir. 5. yaşından sonra, yeteri kadar güneş ışığı alan çocukların ve erişkinlerin D vitamini almasına gerek yoktur. Yetişkinler içinse, güneş ışığı alınmayan aylarda, yani kış aylarında yaptırılan testlerde D vitamini düşük çıkıyorsa D vitamini alınması faydalı olabilir. Son yıllarda D vitamininin kanserden de koruduğu ifade edilmektedir.
Hücreleri koruyan antioksidan bir vitamindir. Keten ve susam gibi tohumlarda bulunur.
K vitamini özellikle kan pıhtılaşmasında etkilidir. Yeşilliklerde, ıspanakta, brokolide ve nebati yağlarda bulunur.
Vitamin eksikliği kesinlikle oldukça dikkat edilmesi gereken bir konu. Sizde vitamin eksikliği hakkında rahatsızlık duyuyorsanız, dengeli bir beslenme düzeniyle bu sorunlardan kurtulabilirsiniz.